جمهوری اسلامی برای نخستین بار در دوران جنگ تحمیلی از پهپادها استفاده کرد؛ در آن دوران که کشور به لحاظ تسلیحاتی  و ادوات جنگی سخت در مضیقه و در شرایط تحریمی به سر می‌برد، با تکیه بر دانش بومی و توان متخصصان داخلی جهت شناسایی محورهای عملیاتی و جمع‌آوری اطلاعات از مواضع دشمن بعثی، نسبت به ساخت این گونه سامانه‌ها اقدام کرد.

 

به‌کارگیری پهپاد شناسایی با نام "مهاجر" ساخت رزمندگان اسلام سبب شد تا به‌رغم کاستی‌های آن دوران، عکس‌های مفیدی از عمق سه کیلومتری مواضع دشمن تهیه شود و این دستاورد به‌عنوان نقطه عطفی در استفاده از این نوع تکنولوژی در دوران دفاع مقدس مطرح شود، تا فتح بابی جهت گسترش روند رو به رشد صنعت دفاعی کشور در این عرصه باشد.

 

ابابیل 1

 

پس از جنگ تحمیلی با توجه به تغییر در نوع منازعات، گسترش فزاینده وسعت مناطق عملیاتی و تغییر در نوع دفاع و نحوه موضع‌گیری نیروهای درگیر، در جنگ‌های نوین وضعیتی ایجاد شد که به‌واسطه آن باید در فواصل زمانی اندک نسبت به شناسایی و دریافت اطلاعات دقیق از طرف منازعه اقدام به رصد کرد؛ تا ضمن درک شرایط  صحنه نبرد، تدابیر لازم جهت واکنش سریع و مؤثر اتخاذ شود.

* ایران جزو 4 کشور اول سازنده سامانه‌های پهپادی
 

ایران اسلامی که بیش از 4 دهه در این رابطه تلاش و ممارست تحقیقاتی و صنعتی داشته است؛ امروز توانسته  با استفاده از تکنولوژی مدرن و ظرفیت‌های داخلی ده‌ها مدل از پهپادهای پیشرفته که هرکدام با توجه به نوع طراحی خود قابلیت‌های ویژه‌ای را دارند، بسازد و به تولید انبوه برساند؛ به‌طوری که طبق شواهد توانسته خود را به‌عنوان چهار کشور برتر دنیا در ساخت و تولید اینگونه سامانه‌ها مطرح کند.

شرکت صنایع هوایی قدس برنامه توسعه پهپاد ابابیل را در سال 1986 آغاز کرد و نخستین نمونه‌های عملیاتی این پرنده در سال 1993 عملیاتی شدند. البته تاکنون نمونه‌های مختلفی از این پهپاد معرفی شده است.

در نمایشگاه هوایی کیش در سال 2002 پهپاد ابابیل به‌عنوان محصولی از شرکت صنایع هواپیماسازی ایران "هسا" در معرض دید قرار گرفت و از آن به بعد توسعه بخشی از سامانه‌های پهپادی بر عهده همین سازمان بوده است.

همچنان که عنوان شد پهپاد ابابیل در حال حاضر عملیاتی و خط تولید آن تحت نظر این سازمان (هسا) نیز فعال است. براساس گزارش رسانه‌های داخلی در سال 1385 تولید 58 فروند ابابیل در دستور کار قرار داشته است.
 

 

ابابیل 3 بر فراز اف5های نهاجا
 

* "ابابیل" در اختیار نیروهای حماس

علاوه بر نیروهای مسلح ایران برخی مشتریان خارجی نیز از ابابیل استفاده می‌کنند. گزارش‌هایی در مورد فروش این پهپاد به لبنان و سودان منتشر شده و پایگاه اطلاع‌رسانی موسسه معتبر جینز در تابستان 2014 اعلام کرد نیروهای حماس نیز از این پهپاد استفاده می‌کنند.

* "ابابیل"؛ از تصویربرداری ناو "یو اس اس" آمریکا تا نفوذ در قلب مواضع رژیم صهیونیستی

از سال 2004 گزارش‌هایی مبنی بر انجام عملیات شناسایی توسط ابابیل بر فراز آسمان سرزمین‌های اشغالی نیز منتشر شده که برخی از این گزارش‌ها حاکی از نفوذ تا عمق استراتژیکی رژیم صهیونیستی بوده است.

براساس این گزارش یکی دیگر از شاهکارهای این پرنده بدون سرنشین اقدام به فیلم‌برداری از ناو هواپیمابر یو اس اس رونالد ریگان آمریکاست؛ که پخش تصاویر مربوط آن بُهت و حیرت دشمنان و تحسین هم‌پیمانان ایران اسلامی را در پی داشت.

همچنین منابع آمریکایی در تاریخ 25 فوریه 2009 اعلام کردند که نیروهای این کشور مستقر در عراق یک فروند پهپاد ابابیل را مورد شناسایی قرار داده‌اند.

 

 

* قابلیت‌های عملیاتی پهپاد "ابابیل"/ ارتقای سامانه خلبان خودکار "ابابیل"

این گزارش می‌افزاید؛ بدنه این پرنده استوانه‌ای شکل است. دم عمودی نسبتا بزرگ این پرنده دارای عقب‌رفتگی زیادی است. بال اصلی این پرنده با تو رفتگی ملایم در قسمت زیرین در انتهای بدنه نصب شده و بال جلویی (کانارد) با مقداری تو رفتگی روی بدنه کمی عقب‌تر از دماغه قرار گرفته است.

جنس سازه این پهپاد فلزی است؛ اما نمونه ابابیل T از مواد مرکب ساخته شده است. سیستم هدایت و کنترل پرواز ابابیل ساخت ایران است و می‌تواند عملیات پروازی شامل حفظ ارتفاع، ردیابی راداری و دورسنجی را انجام دهد و علاوه بر نمایش داده‌های پروازی آنها را ذخیره می‌کند. برای ماموریت‌هایی با برد بیشتر سامانه خلبان خودکار ابابیل نیز توسعه یافته است. یک سامانه عملیاتی ابابیل شامل دو فروند پرنده یک ایستگاه زمینی، پرتابگر و خودروهای پشتیبانی زمینی است.

 

مشخصات اعلام شده برای ابابیل-3 شامل بیشینه سرعت 200 کیلومتر بر ساعت، مداومت پروازی 4 ساعت، برد 100 کیلومتر (رفت و برگشت)، سقف پرواز 5000 متر و قابلیت عکس‌برداری و فیلم‌برداری در شب و روز است.

* سازوکار نشست و برخاست "ابابیل" سپاه اسلام

ریل پرتاب نیوماتیک ابابیل ساخت شرکت هسا بوده و بر روی یک کامیون بنز 911 نصب می‌شود. همچنین امکان پرتاب ابابیل با کمک راکت تقویتی نیز وجود دارد. طریقه فرود این پرنده به‌صورت سینه‌مال است و همچنین امکان تامین آن توسط چتر نیز وجود دارد. ابابیل مدل B نمونه اولیه تولیدی این پهپاد است؛ که از سال 1993 در خدمت واحدهای عملیاتی است. این مدل عمدتا به‌عنوان هدف هوایی برای یگان‌های پدافند هوایی آجا بکار گرفته می‌شود.

 

 

 

* مدل ارتقا یافته "ابابیل" با قابلیت حمل سرجنگی 45 کیلوگرمی

نمونه کوتاه‌برد ابابیل 2 اولین پرواز خود را در اکتبر 1997 انجام داد. سامانه کنترل پرواز این پرنده بهینه‌سازی شده است. پهپاد میان‌برد ابابیل S، نمونه ارتقا یافته ابابیل 2 است؛ که در اوایل سال 2000 معرفی شد. ابابیل T نمونه تهاجمی با قابلیت حمل سر جنگی 45 کیلوگرمی است؛ که تعبیه دو سطح عمودی در انتها، دم آن را از سایر نمونه‌های ابابیل متمایز می‌کند.

*"ابابیل" در اختیار حزب الله لبنان

خانواده "ابابیل" یکی از مهم‌ترین سامانه‌های پهپادی نیروهای مسلح کشور محسوب می‌شود؛ که تاکنون در چندین مدل مختلف ارتقا یافته و با توجه به قابلیت‌های عملیاتی که دارد، قادر است پاسخگوی نیازهای اطلاعاتی و عملیاتی جبهه مقاومت در برابر تروریست‌های تکفیری باشد.

این پهپاد با قابلیت حمله به انواع اهداف زمینی ثابت و متحرک در لبنان با نام مرصاد 1 شناخته می‌شود.